Sunday, October 1, 2017

Ruhut Parmahanion Dohot Paminsangon (RPP) HKBP


Ruhut Parmahanion Dohot Paminsangon (RPP) HKBP

Kata Sambutan
PANGANTUSION TARINGOT TU RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON
PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON RUHUT
RUMANG NI PANGALAOSION NA MARALO TU PATIK NI DEBATA
ANGKA RUMANG NI PANGUNJUNAN NA BOI PAHOLANG NGOLU SIAN HAKRISTENON
DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN
HAJONGJONGAN MARADOPHON PARUGAMO NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
PANIMPULI


Kata Sambutan
Nunga mamungka sian taon 1952 naung adong Ruhut Paminsangon di HKBP jala laos i dope na itapanghe na saleleng on. Alai di angka tingki na parpudi on tahilala do naung ringkot padasipon Ruhut Paminsangon i mardomu tu tingki/zaman, asa umampit panghobasionta di ragam ni angka pangalaho na taadopi nuaeng dahot tu tingki na naeng ro, hombar tu panatapan ni Hurianta.

Ala ni i ma diputushon Sinode Godang taon 1984, asa dipabangkit sada Komisi Ruhut Paminsangon laho manangkasi
dohot padasiphon Ruhut Paminsangon i. Saut do dipabangkit Komisi i na tinolopan ni Parhalado Pusat. Jala dipillit do na gabe anggota Komisi, sian unsur Praeses, Pandita, Guru Huria, Bibelvrouw nang sian Sintua na di kota dohot na di desa.

Ndada na manguba hita di Ruhut Paminsangon ni Huria i, alai na padasiphon do jala paampithon hombar tu
pamingkirion ni Huria i. Asa nang panguhalan manang bahanbahan tusi binuat do i sian: Buku Ruhut Paminsangon naung adong hian, Konsep Ruhut Paminsangon 1976 dahot Haputusan Seminar Hukum Siasat Gereja-gereja di Sumatera Utara 1982, Aturan dahot Peraturan ni HKBP 1982-1992, Usulusul sian Ressort na pinapungu di Sinode Godang taon 1984, Usulusul sian Rapot Pandita Distrik tu Rapot Pandita taon 1983 dahot taon 1985; dung i muse hasil panangkasion na pinatupa ni anggota Komisi di opat inganan i ma di Sibolga, Sidikalang, Medan dahot Jakarta.

Asing ni i, pinapungu do muse usulusul na ro sian Komisi sandiri songon i dahot panimbangion sian Konfessi HKBP.

Dung tinangkasan angka bahan i, satolop
do Komisi laho paunehon goar ni “Ruhut Paminsangon di HKBP” gabe “Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP”, hombar tu usul di Sinode Godang
taon 1984.

Sangkap disi i ma, asa hombar ulaon
parmahanion i tu ruhutruhut ni paminsangon di bagasan Huria ni Tuhanta.
Asa marhite sian bahanbahan i ma Komisi patomutomuhon rumusan na imbaru.
Laos pinaandar dope muse hasil rumusan i tu manang piga Distrik, isara
tu Distrik Sumatera Timur dohot tu Distrik Medan-Aceh laho rnangido
tanggapan.

Dung i dipapungu jala dipadomu Komisi ma
angka pingkiran i muse di rapotna na parpudi ari 16-17 Januari 1987 di
STT HKBP Pematangsiantar.

Di Sinode Godang HKBP Januari/Pebruari
1987 dijalo do Konsep on, sitotophononhon di Rapot Pandita Hatopan 1987.
Laho padasiphon naskah konsep i diboan ma tu Rapot Pandita HKBP
sasadistrik bulan Agustus/September 1987, Rapot Praeses tanggal 8-11
September 1987 di Tarutung. Dung pinatomutomu saluhut angka pingkiran i,
dipatupa ma Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP jala
diboan ma tu Rapot Pandita tanggal 9-14 Nopember 1987.

Mansai arga do pingkiran na pinatujolo
ni parrapot na marhaujungan tu sada ni roha mamutushon Konsep Ruhut
Pormahanion dahot Paminsangon di HKBP huhut manjalosa sah berlaku di
sandok HKBP dung diedit muse.

Asa on ma hasil parpudi sian angka proses naung tinaringotan i huhut naung dijalo sah berlaku di HKBP.

Sai Tuhanta Jesus Kristus, ulu ni Huria
i, Ibana ma mangurupi hita manghangoluhon dohot mandalanhon Ruhut
Parmahanion dahot Paminsangon di Huria Kristen Batak Protestan.

PANGANTUSION TARINGOT TU RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON
Patujolo

Pinuji ma Debata Jahowa na tongtong marmahani bangsoNa sian ari
pamilliton najolo i sahat ro di sadari on. Ibana do na mamillit jala
manongos AnakNa Jesus Kristus, Parmahan na denggan i (Joh. 10: 11).

Ro do Ibana tu portibi on songon
Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa. Ibana do Parmahan
na denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka birubiruNa. Dijaga do hita
sian ragam ni angka huaso na songon rumang ni babiat panoro na naeng
mamolgak hita gabe sirang sian Parmahan na denggan i.

Dijaga jala diramoti do HuriaNa na
marragam i songon i do nang hita di na rap mardalan dohot bangsonta
Indonesia mandompakhon zaman na lam tu majuna rap dohot parungkilonna.
Sandok sasada Ibana do Parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon
dohot pasadahon hita.

Torop do dipabangkit Ibana angka
naposoNa songon parmahan di tongatonganta, alai sai adong do i na so
haposan. Alai anggo Tuhanta Jesus diboan do hangoluan na gok pasupasu di
angka na pinarmahanna, jala ditulak do angka parmahan na so haposan
nang na mamboan poda haliluon.

Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta
nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna.
Ndang loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut
mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita
marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga
ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang maralohon
angka debata sileban.

Ai hot do pandohan ni Tuhan Jesus nang
tu hita sahat ro di sadari on na mandok: “Ditangihon angka birubirungKu
do soarangKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe
hulehon tu nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida
salelenglelengna jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganku”
(Joh. 10: 27 – 28).

Ala ni i do diparmahani jala dipinsang
Ibana hita molo manimbil hita sian Hata dohot dalanNa. Ai dilehon do
patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok pasupasu asa tapangke i di
bagasan holong maradophon dongan jolma. Asa ingkon badia do angka na
porsea i, ala badia do Debata na manjou jolma tu harajaonNa (3 Musa 19:
2; Jes. 6: 3; Mat. 5: 48; 1 Pet. 1: 15 – 16). Ala ni i ma ingkon
sipasidingon ni na porsea i do dirina nang parsaoranna sian dosa dohot
ulaon ni sibolis (1 Pet. 2: 1 – 2).

Tama do ingkon unduk hita manjalo
parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do. Debata sandiri
na patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong
songon halak na niasianNa jala na pinarbadiaan ni mudar ni Jesus naung
manobus hita gabe jolma na imbaru (2 Kor. 5:17), hubut patorashon
haporseaonta so hasurahan paima ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5: 23).

Asa ingkon rajuman do ia ulaon
parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon ulaula
dohot dalan ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibi on (Mat.
18:15 – 18; 1 Kor. 14:26).

1. Lapatan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Ia ruhut parmahanion dohot paminsangon i, i ma ruhut sidalanhononhon
laho marmahani dohot maminsang na maralo tu habadiaon ni huria i. Ingkon
badia do huria i di portibi on, ala ni i sialoon ni huria i do nasa
dosa na niula ni ruasna unang gabe pargasipan di huria i. Ai marhite
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i togutoguon ma angka pardosa
anggiat dipauba rohana gabe mangolu ibana muse (Hes. 33: 11; 1 Kor. 5:
5).

Asa ia sangkap ni Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon, i ma laho manogunogu dohot pauliulihon huria i.
Dibahen i ganup halak na padalanhonsa naeng manghangoluhon holong ni
roha, unang ma songon panguhum sambing ibana dirajumi, alai songon
parmahan do tahe na mangaramoti tondi ro di ngolu ni na pinarmahanna
(Hes. 3: 20; Mat. 16: 19).

Hombar tusi, adong tolu pangalaho siingoton ni huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon tu pangalaosi:

Manogunogu ruas ni huria asa marsihohot di holong ni Kristus Jesus.
Manjaga asa polin huhut unang rarat dosa i di tongatongana. Ai
marhite sian pinsangpinsang i naeng dipanghilalahon pardosa i rimas ni
Debata paboa na so jadi pasombuon parjahat i mian di bagasan
hajahatonna.
Marhite jamita, poda, tangiang dohot parmahanion do palumbaon halak
na naeng mardosa asa dipasiding dosa i huhut dijamothon dirina.
Asa magopo do nasa paminsangon
parhuriaon ia so nionjar ni holong ni roha nasida maminsang. Ai ndada na
manorui umbahen dipinsang nasida alai na mangurupi jala mangajari do.
Anggiat marhite paminsangon i gabe mangolu tondi nang parsaoranna.

2. Na mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot Paminsangon

Huria do na marmahani dohot na maminsang
angka pangalaosi marhite angka parhalado ni huria niuluhon ni pandita
manang wakilna. Ndada holan parhalado disi rajuman na maminsang nasida
alai tung sandok huria i do. Dibahen i tama do saluhut nasida manjaga
asa unang masa pangalaosion di huria. Ala ni i ingkon saluhut do nasida
patut palumbahon na naeng mardosa i.

Ndang sai tarbahen sandok huria i
marpungu, sae ma holan angka na pinajolo ni huria i, i ma angka
parhalado ni huria. Di rapotnasida ma dipamanat ia adong sitangkasan
manang sipinsangon sian angka dongan na mangalaosi.

Ia i ditotophon rapot i, i do putusna.
Dung putus panimbangon taringot tu paminsangon sibahenon tu parsala,
dipingkiri rapot i ma dalan pasingothon ibana huhut manangianghon ibana.
Ai umbahen dipinsang ibana asa saut do ibana malua sian pangalaosion
manang dosana gabe mangolu muse. Naeng ma botoon ni parsala, sandok
huria i do na patupahon paminsangon ala ni pambahenanna, ndang roharoha
ni parhalado na maminsang ibana.

Ndang tagamon so unduk rohana, jala
mabiar huhut maila ibana, molo dihilala sandok huria i do na maminsang
ibana. Ndang jadi ginjang roha ni na maminsang, alai naeng ma mardongan
tangiang rapot i padalanhon pinsangpinsang tu pangalaosi i, ai rap jolma
na gale do hita hinaliangan ni dosa. Holan ala asi ni roha ni Debata
sambing do na mangaramoti hita, umbahen so madabu hita tu dosa.

3. Na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Sipinsangon ni huria do angka
nangalaosi, partohonan manang ruas ni huria, i ma parpangalaho na maralo
tu Hata ni Debata na mangulahon dosa na patar manang na buni. Ia dosa
na patar i ma songon naung dipaandar di bagian III, IV, V, VI ni buku
on.

Alai maol do botoon taringot tu dosa na
buni. Masuk tuson do angka hasalaan na manggagat songon burbur, gabe
songon tasik ni bosi na maol longkangan, na pola tahe sai diampini halak
hasalaan i.

Mansai jorbut do panghorhon ni dosa na
buni, pola dipartahanhon jala dihalomohon halak laho mangulahonsa ai
gabe utang i dihilala rohana molo so diulahon hasalaan i. Sipata do
angka halak sisongon on martopenghon kebudayaan manang ekonomi laho
mangulahonsa, ai sai adong do hagogoon na manait rohana, gabe lam madabu
jala mago ma haporseaon dohot ngolu partondion dohot ngolu
parhuriaonna. Debata do na manguhumi pangalaosion na buni.

4. Siingoton ni na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Ia angka na mandalanhon Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, naeng ma na mangalehon tingkina dohot
rohana songon parmahan na pauliulihon tondi ni pangalaosi i unang ma
songon panguhum.

Ndang sintong pardalan ni Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, ia pintor dihudus mandabu paminsangon so
jolo ditopot jala ditangkasi hasalaan i (hurang hatorangan na
tangkas/bukti).

Unang ma dipaujung paminsangon i marhite
na holan sahali marrapot, alai naeng ma dua tolu hali. Molo maol
dihatai, unang tompu, ai dokdok do ulaon manguhumi.

Asa tagan so diputushon dope paminsangon
i, naeng ma jolo tangkas dapot hatorangan pambahenan ni pangalaosi i ro
di alana umbahen dilaosi ibana patik ni Debata. Jumolo ma begeon
hatorangan i sian pangalaosi i sandiri, ndang sian halak na asing.

Unang ma masidokdoki didalanhon paminsangon i. Unang mamilimili manang marnida bohi laho padalanhonsa.
Unang ma dipangke (diperalat) Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i
laho pasombu tagas mamaloshon manang paduruhon dongan, tarlobi molo
adong parsalisian dohot hamaolon di huria.
Ingkon di bagasan holong ni roha ma angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i.
5. Ruhut ni paminsangon

Naeng do mansai jamot patulushon
paminsangion asa tongtong marsaringar tondi parmahanion nang
panogunoguon i, ndada naeng patubuhon hansit ni roha, baliksa asa
ditundalhon hasalaanna, jala asa lam marsangap Debata siala hamubaon ni
rohana i.

Nang pe dos sude dosa, ndang adong na
metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot
panogunoguon na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga
porlu adong bahenon tirket ni paminsangon i.

Deba dosa pangalaosion nunga tuk
pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba marrumang
uhuman na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na umborat ndang
tarjua so pabalion sian huria. Marhite i diondolhon disi tujuan manang
fungsi parmahanion, pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut Paminsangon
di huria i.

6. Siingaton ni huria maradophon na hona pinsang, tagan di bagasan ruhut paminsangon

Tongtong do sihobasan ni huria
panghobasion parmahanion tu angka na hona pinsang, ai ndang lomo roha ni
Debata mida hamatean ni parjahat. (Hes. 33:11). Ndang jolma
sapalsapal/na so marguna, jala ndang songon musu nasida rajumon. Diingot
Pandita, Guru, Sintua, Evangelis, Parjamita Ina, Diakones dohot natorop
ma manangianghonsa, ai ingkon ingoton do, umbahen dipinsang huria
ibana, anggiat mulak nian ibana sian haliluonna. Ala ni i sitopoton do
ibana, sipaingoton nang pe jogal rohana. Ingkon naeng hilalaonna holong
ni roha ni parmahan i di ibana, anggiat olo gabe dauk rohana. Naeng do
mulak parjahat i tinalahon ni holong ni roha. Manang beha pe uhum
dihonahon tu parsala, jadi do ibana marminggu, siarahononhon do tahe,
anggiat unang ditadinghon parmingguon i. Ai beha ma ibana mulak ia so
jolo ditangihon Hata ni Debata.

Alai tutu di balian ni huria do ibana
rajumon (l Kor. 5:11; 2 Tess. 3:6; Tit. 3:10). Naeng do dipanghilalahon
huria i tu parsala i asa ditanda ibana hahuranganna paboa na so haposan
ibana, ndang sitangihononhon dope hatana di huria. Saleleng adong dope
ruas ni huria di bagasan paminsangon, songon utang ma i di na sahuria i.
Ndang jadi mansohot nasida mangalului dalan manogunogu na lilu asa
mulak tu hasintongan.

Taringot tu na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon:

Naeng ma jolo adong boaboa.
Molo parhalado do na mangalaosi i, naeng ma botoon ni Praeses na masa i.
Nasa Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
na pinadalan ni huria tu sasahalak ruas ni huria, sisuraton do i tu
notulen dohot tu buku Parmahanion dohot Paminsangon.

7. Panjangkonon ni huria di parsala na naeng mulak

Rade do tongtong huria i manjangkon
haroro ni parsala na naeng mulak i, ai marhite i lam moru ma utang ni na
sahuria i maradophon Parmahan Na Sumurung i, i ma Tuhan i. Parbue ni
tangiang dohot ulaon ni huria do na pinataridahon ni sangkap ni parsala
na naeng mulak i, ala naung marpanghorhon i tu diri ni parsala i.

Dapothonon ni parsala na naeng mulak i
ma pangula ni huria dalan pabotohon sangkapna naeng mulak. Urupan ni
pangula ni huria ma ibana laho manurathon pangidoanna i, asa adong
siboanon tu rapot ni parhalado na niuluhon ni pandita manang wakilna.
Dung denggan ditimbangi rapot pangidoanna i, paboaon ma i muse tu ibana,
asa rade ibana umbege hata ni tingting panjangkonon di bagasan
parmingguon.

Sihobasan ni guru huria dohot pandita ma
ulaon panjangkonon i di tongatonga ni huria, di jolo ni Parmahan na
Sumurung i. Ai nunga saut be parsaoran na ginohan ni holong ni roha ni
Debata na patut sihalashononhon songon ari na balga, ari pardamean di
sandok huria i.

Taringot tu panjangkonon di halak na
matemate ne: Boi do jangkonon mulak tu huria halak na hona pinsang naung
matemate ne, molo dipatuduhon unduk nang hamubaon ni rohana dung
ditangkasi pandita hinasintongna. Jala na boi do pasahaton tu nasida
Ulaon na Badia; songon i nang molo monding nasida, boi do antoan ni
huria hombar tu panangkasion ni panditana.

Taringot tu panjangkonon di parhalado ni
huria: Molo hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon sasahalak;
partohonan di huria. alai nunga dipauba rohana jala dijangkon huria i
parsitutuon dohot hatauonna, boi do nasida sumuang manjalo dohot
mangulahon Tohonanna muse molo so pola mambahen gasip tu huria i.

PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON RUHUT
1. Pangalaho ni parmahanion dohot paminsangon i

Tangkas do diajari Tuhan Jesus siseanNa
taringot tu parmahanion i, ai didok do di Joh. 21:17 tu si Petrus:
“Parmahani ma angka birubirungKu”. Jala di Mat. 18: 15 – 17 didok: “Molo
mardosa donganmi, topot jala ajari ibana. holan hamu padua. Molo
ditangihon ho, dapot ho do ibana gabe donganmu muse. Alai anggo so
ditangihon ho, arahon ma donganmu sada manang dua, asa hinatindangkon ni
dua manang tolu halak nasa hata. Alai molo so ditangihon nang nasida,
paboa ma tu na sahuria i. Molo so ditangihon nang huria i, etong ma
ibana songon parbegu”.

Ala ni i tagan so saut dope mardosa
sasahalak, patut do mardalan parmahanion asa unang masa nian na bali
manang haruar sian huria i.

Ala marsibalgai do panghorhon ni sala
manang dosa i, naeng ma manat angka parhalado manimbangi asa unang masa
uhum na borat tu parsala na ummetmet, hape numeang tu parsala na
umbalga.

Ai ragam do dosa i. Adong do i dosa na
so tinuntun, dosa ala na tarpaksa, dosa ala ni na ginintalan, dosa na
tarsor, adong muse dosa naung sinangkapan hian, nang na tinuntun pe.

Anggo panghorhon ni dosa manang
pangalaosion i, manorusi do i sahat tu harohaon ni jolma (kejiwaan),
parsaoran di masyarakat, songon i nang tu sundut na mangihut nang tu
sude jolma pe. Dilehon Tuhan Jesus do huaso tu angka siseanna i manesa
dohot pahothon dosa ni angka pardosa marguru tu dosanasida be (Mat.
16:19; 18:18; Joh. 20:23). Alai sijangkonon do mulak pardosa tu
tongatonga ni Huria marhitehite na papatarhon hasesaan ni dosana di
Huria i.

Balga do asi ni roha ni Tuhan Jesus
manjangkon pardosa na manolsoli rohana; alai laos balga do uhum nang
rimas ni Debata dompak halak na jogal roha dohot pangansi. Molo
dihaburjuhon Huria i maminsang angka pangalaosi, lam ias ma parsaoran i,
gabe denggan pangalahona, tau sitiopon ni angka na so tang dope
haporseaonna. Badia ma Huria i nang idaon ni angka parugamo na asing
molo dipadao pangalaho ni angka siparsala i. Alai molo dipasombu do,
ramun ma Huria ni halak Kristen di roha ni angka parbegu nang parugamo
na asing.

Asa na ringkot do uhum parhuriaon, ai
pangajarion do i mangaramoti dongan, huhut manonggoti parsala di salana
dohot manogunogu nasida mulak tu Debata.

Sitogutoguon do ruas laho mananda
hahuranganna, manang dosana na buni, manang dosa hasianna (dosa na so
tartinggalhonsa). Hata ni Debata do na boi maminsang dohot manogunogu
ibana asa margogo manadinghon dosa i, so pola ala pinadapot ni Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon. Boi do hita so dapot ni aturan ni jolma,
alai patar do ianggo di jolo ni Debata.

Hinorhon ni i naeng ma ganup hita
mangoloi Debata, asa unang manghorhon mara di tondinta, di ngolunta, di
keluarganta nang di parsaoran masyarakat, ai taboto do ndang hagabusan
hita Debata.

2. Tanggatangga siingoton laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Taringot tu tirket ni pangalaosion:
adong na dipaingot, adong do na dischorsing, adong do nang na dipecat.
Mangihuthon Buku na Badia i, adong do 5 (lima) tangga siingoton ni huria
laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.

a. Panogunoguon/panorangion tu Huria.

Porlu do bahenonta panorangion di pangantusion ni lapatan dohot tujuan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.

Asa molo madabu uhum, unang dirajumi
ruas i songon paksaan dohot uhuman sambing, alai tanggungjawab ni sandok
ruas do mangargahon dohot padalanhon Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon i. Ingkon dihilala ganup ruas ni Huria do, ia Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i dalan ni Huria i do i mangaramoti,
marmahani, papitahon Huria i dohot manogunogu ganup halak tu ngolu na
Kristen na marojahan tu Hata ni Debata (2 Tim. 3: 5; Kol.3: 16-17).

Denggan do sude ruas ni Huria mangantusi
jala umboto Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i marhitehite boaboa,
ai naeng ganup nasida rade manjalo ruhut na mangonai tu nasida
manghorhon tu hamubaon ni roha.

Naeng do ganup ruas ni Huria umboto jala
mangantusi lapatan ni Patik ni Debata, lumobi pangajarion di angka na
naeng manghatindanghon haporseaonna. Ai tung so denggan do madabu
pinsangpinsang tu sada ruas ni Huria hape na so diboto do na sala
pambahenanna i.

Ala ni i patut do:

Togutoguon do ruas ni Huria i tu habuluson mulaulaon (2 Tes. 3:12) jala unang diula ulaon na maralo tu Hata ni Debata.
Togutoguon do ruas ni Huria asa nasa pambahenanna bahen hasangapon
dohot pujipujian tu Debata, isarana marhite tumpakna, peleanna, guguanna
tu Huria dohot parsaoranna tu masyarakat na humaliangsa. Angka ulaon
sisongon i do mambahen angur hakristenon gabe tartogu ganup halak laho
pasangap Debata (1 Kor. 10:31; Rom 14:18).
Nang parhalado ni Huria pe patut do togutoguon umboto Aturan ni
Huria, Konfessi nang Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon ni Huria asa
unang adong na sala padalanhonsa.
b. Sijagahononhon

Sijagahononhon do: Angka pingkiran dohot
sangkap na paholang hita sian Debata dohot sian Hata na Badia i, angka
na naeng manirang hita sian Huria dohot angka roha na manegai/mangalo
dos ni roha (Rapot) ni huria i. Molo adong pangalaho na masa di
masyarakat umum na maralo tu Patik dohot haporseaon ni Huria, manang
hagogoon na naeng manuruk tu tongatonga ni Huria, isarana, hamajuon
saonari marhite hasipelebeguon na modern, na mamboan pelean parsantabian
(sesajen), mambahen parsaoran/panghataion dohot angka na monding, ulaon
pesta adat na nirajuman pangalapan tua na so mardomu tu parbue ni
haporseaon, hamoraon dohot hasangapon tu diri na so marojahan tu Hata ni
Debata, songon i nang na mambahen Almanak gabe parhalaan, pengguguran
kandungan dengan sengaja, kumpul kebo, korupsi, pinda ndang mamboan
surat parhuriaonna dohot angka na mangulahon tortor hasipelebeguon dohot
angka na suman tusi (Epesus 5:1 1).

Sisosohononhon do tu natoras ni dakdanak
na pasikolahon ianakhonna tu parsikolaan ni parugamo na asing asa
dijamothon nasida di sikola i unang gabe lipe (muba) haporseaonna.

c. Sipasingothononhon

Di Mat. 18:15 – 17, torang do didok
Tuhan Jesus tu angka siseanNa, asa tangkas dipaingot jala diajari halak
na marsala i marhite na manopot sahali ro di dua hali, asa unang
ditorushon dalanna na sala i. Asa ndang manigor padalanon paminsangon
(hukum percobaan) tu halak i so jolo ditopot. Tagan so saut dope mardosa
na naeng mardosa i, molo binege baritana, tinopot ma ibana jala
pinodaan. Godang do halak na olo manangihon lumbalumba gabe ndang saut
nasida mardosa. Molo manigor madabu uhum tu sada halak so jolo pinalumba
ibana, sala do Huria i disi, jala dihasogohon Debata do sisongon i.
Molo so ditangihon soara ni na palumba ibana, jinou ma ibana tu jolo ni
Pandita asa dipaingot. Molo ndang ditangihon be, diarahon Pandita i ma
dua nari donganna pasingothon ibana. Molo tong jogal rohana manulak hata
sipaingot i, niarahon ma ibana tu jolo ni rapot Parhalado, asa disi
pinaboa tu ibana uhum na tama. Ia manigor unduk rohana manopoti
hasalaanna jala ditundalhon, hata sipaingot na tu ibana di jolo ni rapot
i, i nama hasaeanna.

d. Paminsangion (masa ujian, percobaan, schors)

Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:

Sipaingoton do na marsala i 2 (dua) ro di 3 (tolu) hali paboahon hasalaanna.
Boanon ma ibana tu Rapot Parhalado na niuluhon ni Pandita Ressort manang wakilna.
Bahenon ma surat resmi sian Huria tu ibana.
Tingtinghononhon ma di Huria.
Siramothononhon do di Rapot Parhalado,
sotung maposihu uhum i gabe mandele ibana; manang maneanghu gabe langgus
rohana. Ala ni i ingkon jamot do panimbangion i. Molo so tarpaujung be,
diboan ma hata i tu Rapot/Sinode Ressort.

e. Pabalihon parsala sian Huria

Ia uhum tu na so olo tumadinghon
pangalaosionna manang dosana, i ma sipabalion sian Huria manang sadia
leleng. Lapatanna: ndang taruli be ibana di angka arta ni Debata, ndang
jadi marulaon na badia. Molo satahi amanta i dohot inanta i di hasalaan
i, ndang dongan Kristen be nasida rajumon, ndang tardidi dakdanakna,
ndang lehonon suratsurat hatorangan tu nasida. Ndang haposan, ndang
dohot ibana marsoara di parpunguan ni halak Kristen, ndang jaloon guguan
Huria sian ibana.

Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so
tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion
(partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala
sunggulsunggul, anggiat unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi
dandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa
dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon
pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be
hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, jala ndang
parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion
ma nasida sian Huria.

3. Na padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i

Molo ruas do na marsala i, Rapot Parhalado do mambahen paminsangon i tinolopan ni Pandita.
Molo partohonan do na marsala i, Rapot ni donganna satohonan do mambahen paminsangon i:
Tu Sintua, donganna Sintua na sahuria i do manimbangi niuluhon ni Pandita.
Tu Diakones, donganna Diakones ma manimbangisa niuluhon ni Praeses.
Tu Guru Huria, angka donganna Guru sa-Distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
Tu Parjamita Ina (Bibelvrouw), donganna Bibelvrouw sa-distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
Tu Evangelist, donganna Evangelist ma manimbangi niuluhon ni Praesesna.
Tu Partohonan Pandita songon on ma:
Hasalaan na mardomu tu administrasi, Pucuk Pimpinan ma padalanhon paminsangon i.
Molo hasalaan na mardomu tu tohonan do, Rapot Pandita sa-Distrik na
niuluhon ni Praeses niadopan ni Ketua Rapot Pandita do manimbangisa.
Molo na mardomu tu poda haporseaon do, Rapot Pandita Hadomuan ma manimbangi dohot padalanhon paminsangon i.
RUMANG NI PANGALAOSION NA MARALO TU PATIK NI DEBATA
Marhite panandaonta di Patik ni Debata
di bagasan Buku na Badia i dohot Konfessi ni Hurianta lam nalnal do
idaonta angka rumangrumang ni dosa sipasidingon (paheba 2 Musa 20; 5
Musa 5; Mat. 5 – 7).

1. Mangonai tu Patik Parjolo dohot Paduahon (Pangoloion di Debata).

Mambahen butti tu haumana (mamele boras pati ni hauma/keramatna),
manjujur ari, mangupa tondi, pasigathon rasian ni tanganna tu datu,
manungkun parsorion tu ahli nujum, umpeop ulos ni tondi, umpeop Piso
manang hujur ni begu, mangondaondai, manahui tua sian na mate, porsea di
tona ni natuatua na maralo tu Hata ni Debata, padalanhon juhut tata
andorang so borhat bangke ni na mate tu kuburan (begu ni na mate i do
dirajumi na manggalang). Martonggo di tingki mangarapot, marhajinjang
paulak jual tu jabu tingki matean, papurpur sapata di parmonding ni
halak na punu (na so mardakdanak baoa) manang na mate ponggol (so sanga
sohot) dohot tortor na marlaok hasipelebeguon.
Na manortori, na manulangi manang manganapurani holiholi na
niongkal, na mangalap tondi ni na marsahit (di tingki tarsonggot,
tinggal ninna tondina di inganan i), na mardebata idup, na marsomba tu
tunggal panaluan dohot pohung, begu, na palaho parsili dohot sipaimbar,
na mansaem (mambahen saem, asa intap ni i), na pauli parpagaran, na
marsanti, na marmanuk di ampang (na manungkun dia ma na naeng masa tu
ngoluna), patupa partahanan ni daging (alemu), mandabu aji, na mandohoti
ulaon hasipelebeguon, na mangapus hoda, na marbonang manalu, mamiahi
hoda, marmiak manuk, na mangalahat horbo na marojahan tu haporseaon
hasipelebeguon, mangallang babi pangambat, babi panungkol, pamispison,
dohot angka na suman tusi. Suang songon i molo gabe ruas ni partei
manang aliran ni sisoadahon Debata.
Na marsomba tu mulajadi na bolon, debata asiasi, debata Batara Guru,
marsomba tu soripada, debata mangala bulan, i ma na marurat di ugamo
hasipelebeguon.
Na mardebata arta (isara ni: mammonisme, materialisme, konsumerisme,
kapitalisme) na maralo tu Hata ni Debata, songon i nang angka rumang ni
“parbinotoan” na marojahan tu hasipelebeguon, nang rasialisme,
sekularisme, panatisme na maralo tu Hata ni Debata.
2. Mangonai tu Patik Patoluhon (Manggoari Debata).

I ma na mamurai manang margapgap manang
manolonnolon manang marujarujaran na roa marhite goar ni Debata. Songon i
na mansoadahon ugamo di tongatonga ni parugamo na asing. Jala ingkon
tangkas do hita martangiang di bagasan goar ni Tuhanta Jesus Kristus Ulu
ni Huria i.

3. Mangonai tu Patik Paopathon (Pabadiahon ari Minggu).

I ma na losok marminggu, mangula manang
papinjamhon artana pola sundat marminggu, na paloashon bidat
(parhaporseaon na asing sian HKBP) marjamita di jabuna (asing ala
paradaton), mangadati di ari Minggu, parhalado na padalanhon haputusan
so tinolopan ni Pandita Ressort manang wakilna, Rapot ni Parhalado
manang ruas na manimbil sian aturan/paraturan ni HKBP, na manggaori
parmingguan, mangulahon ulaon sakramen sian na so pandita, na paloashon
bidat marjamita di huria.

Na so manggarar guguan na tama di Huria,
na so olo padidihon anakhonna, na manjalo pandidion paduahalihon
(baptisan ulang), na so marsuru dakdanakna tu parguruan laho
manghatindanghon haporseaon, na mansoadahon ugamona di jolo ni halak, na
manginsahi parminggu dohot na marulaon na badia. Songon i do nang
partohonan na sala mangulahon tohonanna. Ganup halak na mangulahon ragam
ni na sala i, sitimbangan ni Rapot Parhalado do i.

4. Mangonai tu Patik Palimahon (Pasangaphon natoras ).

Angka na so pasangaphon natorasna:

I ma na pahatahatahon manang manihasnihasi natorasna, na mangogai
natoras, na so mardongan pangoloion, na mamboan parkaro manang
parsalisianna tu jolo ni na so porsea, isara ni parbadaan ni ruas ni
Huria sama nasida, tarmasuk ma i na marsaripe na panirangnirangon, na
marhu ni roha mida natuatua.
Na mamurai natorasna, na mangonai tangan tu natorasna. na
palaholahohon natorasna. Ndang olo marmudumuduhon ala naung matua, na
mangarampas ugasan ni inana panoroni.
5. Na mangonai tu Patik Paonomhon (pamunuon).

I ma na mangarsalu donganna manang mambahen tihasna, mamunghuli
donganna jolma, parmabuk/sisobur tuak, alkohol. sigadis narkotika.
morpin dohot ganja, pasiaksiakhon na tinompa (pinahan nang angka
binatangbinatang).
Na mamusa donganna. na manggadami, mangardomi, mandormai donganna,
paborhaton pangulubalang dohot paihutihut donganna tu ulaon sisongon i
nang angka na maniop rasun.
Na maningkot dohot abortus provocatus (pengguguran kandungan).
6. Mangonai tu Patik Papituhon (pangalangkupon).

Marroharoha (sangkap na roa) tu halak na asing.
Na tois marabit; na gere/gemor mangkuling. Parhata barangsi.na girgir manonton film porno (sisungguli hagiot ni daging).
Na mangabing, na paabinghonsa. germo dohot boruboru si babi jalang
(WTS). na marlangka pilit. na marsiduadua. na palahohon jolmana, na
mahilolong, ro di angka na mangurupi di ulaon na jat i. Songon i muse na
homo sex (parmainanon ni baoa tu baoa) dohot lesbian (parmainanon ni
boruboru tu boruboru). hahisapon dohot nasa ulaon hailaon (Rom 1:
24-27).
7. Mangonai tu Patik Paualuhon (panangkoon).

I ma na mamogo tongosan, pardasing na
mangansi, pangemur, pancopet, na matorbanghu pabungahon hepengna, ijon,
silansumhon boniaga (digadis na so boniagana), panangko, terpidana,
korupsi.

Na somal manangko, manjalo na tinangko, mamogo hepeng ni halak, na
satahi dohot panangko, mangangati, pandobo, panodong, pambongkar,
pamorus (sitangko haminjon – pambarobo – sitangko suansuanan).

Penyanderaan/penculikan.

8. Mangonai tu Patik Pasiahon (sitindangi gabus).

I ma na marhata tundal dohot
manghatindanghon na so tutu di jolo ni jolma, papeolhon uhum, manolon na
so tutu, na mambahen surat agong (surat kaleng).

9. Mangonai tu Patik Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di arta dohot jolma).

Ima na mamolamola naposo ni dongan, na marmitmit/marmihimmihim.
Manghaliangi ugasan ni dongan, lumobi ugasan ni na metmet, na pogos
manang na mabalu, mamolamola dongan saripe ni dongan, mangalehon pokok
tu parjuji manang manjabuisa, na paorot tuhe ni parbalohan dohot
talutuk.
Pangalaosion na gabe gasip di Huria, ingkon tangkas do timbangon ni
Rapot Parhalado, ai asingasing be do roha ni pangalaosi i. Tupa do masa
pangalaosion i ala ni tois ni rohana, alai adong do i ala tarsor ibana.
Ingkon sasoara sandok parhalado maminsang angka parjahat sisongon i,
unang rarat hajahaton i. Ramun do barita ni hakristenon molo dipaula so
diida Huria i dosa na masa.
ANGKA RUMANG NI PANGUNJUNAN NA BOI PAHOLANG NGOLU SIAN HAKRISTENON
1. Parbagason.

Dung ditompa iolma i, didok Ibana ma:
“Ndang jadi punjung jolma i; Hubahen ma di ibana sada pangurupina bahen
donganna” (1 Musa 2:18). Angkup ni i didok Tuhan Jesus do di Mat. 5:32:
“Ganup na palahohon na niolina, ia so ala ni na marmainan, na
palangkuphonsa do. Pangalangkup do nang na mambuat na sirang i”. Antong
na pinadomu ni Debata, ndang jadi sirangon ni jolma. Hombar tu ruhut
habadiaon dohot partanggungjawaban di parsaripeon ni hita halak Kristen,
diaturhon hurianta ma :

1. Molo naeng mamungka pardongan
saripeon, ingkon jolo tuk do umur ni baoa i 19 (sampulu sia) taon, jala
boruboru i 16 (sampulu onom) taon. Hombar do i tu na niaturhon ni
pamarenta Republik Indonesia di Undang-Undang Perkawinan. Molo asing
sian hatontuan i (isara ni umur, tingki, panolopion ni natoras dohot
pangalaho na asing), holan Praeses di Distrik i do na boi mangalehon
dispensasi.

2. Sipatupaon do parmahanion,
patoranghon lapatan dohot tanggungjawab di parsaripeon ni halak Kristen
tu pangoli dohot oroanna andorang so tingki pamasumasuon parbagason i.

3. Ndang hatolopan parsaripeon di ruhut hakristenon :

Di sada halak baoa dohot inana panoroni.
Sahalak baoa dohot ibotona, nang dohot boru ni namboruna tangkas, nang mariboto sian inang na marpariban tangkas.
Na ginoar dua pungga saparihotan, mandok dua baoa na martinodohon mangoli tu dua boruboru na martinodohon.
4. Dung dipatupa partumpolon di bagas
huria manang di kantor huria manang di gareja (di adopan ni keluarga na
solhot dohot sintuana) ingkon jolo ditingtinghon do dua hali ari Minggu,
i pe asa manjalo pasupasu parbagason. Molo ingkon sahali tingting ala
ni alasan na mamaksa, ingkon sian Pandita Ressort do jaloon panolopion
(dispensasi) tusi. Nang pamasumasuon di ari Minggu ingkon sian
panolopion ni Pandita Ressort do i, ala naung tangkas dipamanat nasida
sialana.

5. Pandita do na pasahathon pamasumasuon
tu na marbagas di gareja. (molo ingko di pasupasu di huta, dipasahat
Pandita i ma ulaon i tu Guru Huria manang tu Sintua). Ianggo catatan
sipil urusan ni pamarenta do i. Alai ingkon paingoton ni Huna do. sotung
tarlalap na naeng marbagas i, ndang pasurathon parsaripeon nasida tu
catatan sipil. Ala ni i, 4 (opat) ari dung tingting paduahalihon, i pe
asa patupaon pamasumasuon di na naeng marbagas i. Alai na boi do Praeses
manimbangi, molo ingkon humatop sian i.

6. Tarpatupa do pamasumasuon di gareja tu na maiturun/mangalua molo:

Adong surat sian Pandita, paboa naung jolo sian panangkasion ni
Pandita pangaluaon i, paboa na so adong ulaon nasida na maralo tu Huria
dohot adat.
Adong surat panolopion sian paranak dohot parboru, manang sian pangamai (wali).
Ditangkasi Pandita i ma sipasupasuon i. Tung sura ndang panolopi
natoras manang pangamai (wali) pe, ianggo dung tuk umur ni baoa i nang
boruboru i duapulusada taon be, boi do nasida pasupasuon (patudos tu
Undang-Undang Perkawinan R.I. No. 1/74).
7. Ndang jadi mambuat boru sahalak baoa
na pasiranghon, saleleng somuli dope tungganeboruna hian. Tarpasahat do
tu ibana pasupasu parbagason, manang molo lias ibana sian hasalaan siala
ni parsirangon i, manang molo naung sidung uhum parhuriaon. Suang
songon i do nang tu boruboru na sirang.

8. Sipabalion do sian Huria halak
parsiduadua. Molo dung sirang tungganeboruna parpudi jala muli muse tu
na asing jaloon ma halak i marguru manopoti, asa dijangkon mulak tu
Huria. Ianggo ina na tinindian dohot tubuna hot do parhuriaonna, molo so
parolopi di sangkap ni ama i laho marsiduadua. Dung muli panindi i tu
halak na asing, jala holan sasadasa niolina, boi ma nasida jaloon
marguru panopoti.

9. Ingkon jolo marujung do
parguruan ni halak na manopoti sala jala dijangkon mulak, asa boi antoan
ni Huria i nasida songon na tama tu ruas ni Huria. Molo adong pangalaho
na so tinagam (mendadak) isara ni parsahiton, une ma dihatai parhalado i
asa boi ditontuhon pangantoion ni Huria tu nasida.

10. Ndang haoloan Huria mangantoi
parbagason ni sahalak ama na mabalu, ia so jolo salpu 6 (onom) bulan
dung monding hinabaluhonna. Suang songon i nang tu ina na mabalu sataon
ma anggo tu nasida. Alai molo ala na adong do dakdanak na tading di
lampin (marumur di toru ni dua taon), Praeses do na boi mangalehon
panimbangion (dispensasi); alai partoru ma dung salpu tolu bulan.

11. Sipinsangon do parsaripeon roharoha na digoari kumpul kebo manang samen-leven, nang na ginoaran kawin kontrak pe.

12. Sitingtinghonon do na so
etongon be ruas ni Hurianta halak namarsaripe di balian ni Huria, na
marsaripe holan marhite catatan sipil, manang ala na parugamo na asing
pe hamulianna, manang niolina umbahen diulahon songon i (ida 1 Kor. 7:12
– 13 + 39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung jolo ditolopi
rapot ni parhalado jala dung marguru manopoti.

13. Sipinsangon do parsaripeon na holan manjalo pasupasu raja.

14. Tarpatupa do pandidion tu anak na niain, dung adong keputusan sian pengadilan negeri siala anak na niain (anak angkat) i.

15. Sipabalion do halak na mangoloi
sirang parsaripeonna tung pena sirang sian pengadilan, ia so sinirang ni
hamatean manang ala parmainanon.

16. Boi ma pasahaton pandidion na badia tu tubu ni panindi, dung sidung mandohoti parguruan manghatindanghon haporseaon.

17. Boi do pasahaton pasupasu
parsaripeon, molo masihaholongan anak/boru ni Huria i dohot boru/anak na
ro sian na asing, molo olo parugamo na asing i gabe Kristen marhitehite
na manjalo pandidion na badia. Alai ingkon tanda tangananna do
parjanjian, paboa na rade ibana manorushon parguruanna, dung sidung
pamasumasuon i.

18. Sitiroan, sitogutoguon, siramothonon jala sipinsangon ni Huria do unang masa homo sex dohot lesbian.

19. Sitogutoguon do ruas ni Huria i,
jala gomos paboaon tu nasida, paboa na rap marhak do anak dohot boru di
arta warisan tinadinghon ni natorasna (Gal. 3: 28).

20. Molo naung jumolo ama monding
maninggalhon ina na maranak marboru, unang ma dibagibagi arta warisan
molo metmet dope angka dakdanak i. Alai na boi do lehonon ni ina i
panjaean ni angka gellengna na magodang hombar tu ringkotna.

21. Molo jumolo ama manadinghon ina na
so maranak so marboru, marhak do ina i mamangke arta warisan i, saleleng
diinganhon jabuna jala ndang muli tu halak na asing (hak mewarisi
bersyarat).

22. Bayi tabung na sian boni ni
amanta dohot inanta i (inseminasi homogen) boi do manjalo pandidion na
badia. Molo ndang sian boni ni amanta dohot inanta i, dakdanak i ma muse
mamboan dirina tu Huria dung magodang ibana. Sipinsangon do na olo
manjalo hajajadi ni bayi tabung di keluargana, na so hadomuan ni boni ni
ama dohot ina na marsaripe i.

23. Sada halak na hona Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon, holan sasadasa do na hona disi, ndang hona
niolina/sinondukna manang ianakhonna ianggo so dohot nasida mangalaosi.

Molo burju ama manang ina na so satahi
dohot donganna saripe naung manimbil i, boi do didion posoposona, boi do
manghatindanghon haporseaon ianakhonna, boi do pasupasuon anak manang
boruna.

2. Ari parsorang ni dakdanak dohot pandidion.

Siparmahanon ni Parhalado do asa unang masa ruhut ni hasipelebeguon
di tingki parsorang ni dakdanak. Unang ma masa pamolati, pagar, salaon,
manjujur purba, pangulpuhon, pangarundingon di partopap ni posoposo
dohot rumang ni juji uju manganggapi.
Sipasahaton do dakdanak i tu Debata marhite pandidion na badia,
hatop intap ni na boi. Ndang jadi pestapesta manang ulaon adat
manundatisa.
Hona uhum huria do na marsaripe, molo sorang anak nasida baoa di
toru ni sia bulan, jala boruboru di toru ni ualu bulan dung manjalo
pasupasu parbagason. Asing ma molo adong Surat Hatorangan sian Dokter
(prematur).
3. Parguru Manghatindanghon Haporseaon.

Ingkon tangkas do panghobasion ni
Parhalado ni Huria i di parguruan ni angka na naeng manghatindanghon
haporseaon. Unang ma so tanak parbinotoan, hatauon dohot
pangantusionnasida di Hata ni Debata na tarsurat di Padan na Robi, Padan
na Imbaru nang Katekhismus pe.

Nunga adong Buku Pedoman tu na naeng manghatindanghon haporseaon di HKBP. I ma dipangke.

4. Di tingki na matean.

Naeng ma tangkas parmahanion ni
Parhalado ni Huria i, manogunogu jolma tu panghirimon di haheheon ni
angka na mate, ala hamonangan ni Kristus i, ganup adong na matean.
Marhite i do hita marmahani ruas i, unang tartait tu angka ruhut ni
hasipelebeguon. Tapasunggulhon ma nang lapatan ni parningotan di angka
na monding :

Ganup jolma do ingkon mate.
Di banuaginjang do sambulo ni tondinta.
Haporseaon na togu do na tau manghirim i.
Nunga talu hamatean marhite haheheon ni Kristus Jesus Tuhanta i.
Asa on ma angka siingoton uju matean:

A. Na so jadi :

Padalan juhut tata andorang so borhat tu udean, uju monding natuatua.
Patupahon juhut purpur sapata di parmonding ni sahalak na so maranak
dohot so marboru, manang di parmonding ni anak sasada na so sanga
marhasohotan.
Mambahen sira tu batang ni na mate dohot na mangalangkai bangke ni na mate i.
Ai nunga ditaluhon Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be tagamon biar dohot songgotsonggot sian na mate i.
Mangagendai na mate maningkot, ia so ala sahit jiwa manang ala na solpoton. Siapulan do ianggo sisolhot ni naung mate i.
B. Na jadi :

Na jadi do patupaon pembakaran mayat (kremasi) di angka keadaan na
terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan dohot alasan na asing dope
pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Huria i ma unang masa ruhut
hasipelebeguon, songon i di na mangongkal holi.
Jadi do boanon tu gareja angka ruas ni Huria na monding, angka na
burju marminggu dohot marulaon na badia tagan di ngoluna, dung jolo
ditolopi parhalado ia adong pangidoan ni keluarga.
Ia adong na monding, alai ndang dapot bangkena, jala nunga saep roha
naung tutu do monding ibana, hombar tu pangalaho ni na masa i, boi do
pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul na matean i, jala
mangolu di nasida panghirimon na manongtong i.
C. Sitiroan :

Sitiroan do ruas ni Huria na matean, asa unang be masa disi nasa
ruhut ni hasipelebeguon, songon na tama di angka naung hinamonanghon ni
Kristus.
Sitiroan do ruas ni Huria di tingki na paias kuburan dohot uju
ziarah, asa tongtong ingot, na marojahan do hamamatena tu hamatean dohot
haheheon ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni jolma. Ala ni i unang
be masa disi :
Na martonatona.
Na marsuap; asing ma molo holan laho paiashon ilu.
Na mamboan sipanganon hasoloan ni na mate i tagan di ngoluna.
Asa sitiroan do molo adong na pamasa sijagaron, sanggul marata uju
monding natuatua. Unang masa disi ulaon hasipelebeguon, alai ulaon
kebudayaan ma i huhut naeng hatindanghononhon, Debata do naung
pasahathon pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan di
ngoluna, nang marhite pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu
pangapudian ni angka pomparanna. Holan Debata Jahowa do tahe na tuk
pasauthon pasupasu i laho ruar nang laho bongot pe, songon na
hinatindanghon ni si Musa i (5 Musa 28:5 – 6). I ma na ingkon torang
tarida/tarbege di na masa ulaon i.
Sitiroan do, unang ma sai diharingkothon ruas ni Huria i na pajongjong tugu, ala ndang denggan panghorhonna :
Tu ngolu haporseaon.
Tu ngolu ekonomi.
Tu ngolu parsaoran siala toal.
Tumagon ma tapauli tugu na mangolu isara
pajongjong parsikolaan, gareja, koperasi sarikat tolong menolong,
beasiswa dohot na suman tusi.

Alai molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon
hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon
na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na
mate.I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm
dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on
di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i
pasingkop lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen
pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di
ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).

5. Mangongkal holi

Haoloan do mangongkal holi molo ala ni :
Kuburan na sega.
Kuburan na nieak ni dalan, manang aek magodang, tanah longsor,
parhutaan, pembangunan, industri, na pasadahon simin, na pasadahon
saringsaring tu simin na imbaru.
Na pasadahon kuburan ala mate di luat na dao.
Molo tung adong angka na naeng pasadahon saringsaring (holiholi)
ingkon radot ma parhalado ni Huria maniroi, asa unang masa disi ruhut ni
hasipelebeguon songon na manortori holiholi, manulangi, na mangandungi,
pamasuk holiholi tu ulos, tu pinggan dohot ampang, manganapurani,
songon i nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni holiholi i
domu tu ruhut hasipelebeguon.
Naeng ma parbinoto parhalado ni Huria, molo masa na mangongkal holi,
laos songon i manimpan holiholi i paima dipamasuk tu ingananna. Molo
dao inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo ulaon sadari, jalo ma
sian kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang sipatupaon be
maragenda disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang ma
diiringi gondang manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.
6. Gondang.

Sitogutoguon do ruas ni Huria tu pangantusion na marojahan tu
hamamate dohot haheheon ni Kristus, songon tanda ni panghirimon, haluaon
dohot hamonangan di angka na porsea maralohon sidangolon, sibaran ro di
hamatean.
Ala boi do ro angka pangunjunan di na pamasa gondang, isara ni na
siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon na hurang, gabe sitiroan ni
parhalado ni Huria do ganup na pamasa gondang.
Ganup gondang naeng ma dimatamatai jala ingkon dipaujung di bagasan tangiang.
Sipamanaton jala sijagahonon do asa unang masa nang na manjujur ari,
mamele sombaon, ugasan homitan dohot pasipasi ni hasipelebeguon na
asing.
Hatolopan Huria do gondang di tingki na matean, alai ndang jadi masa
disi ondaonda hasipelebeguon, jala ingkon jolo tangkasan ni parhalado
taringot tu ruhut ni gondang i.
DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN
1. J uji.

Ia juji i ma meammeam, lalaplalap na
pasuda tingki dohot hepeng, na manegai harohaon, rumatangga dohot ulaon.
Sipasingoton do nasa na mangulahon juji dohot na manjabuisa. Alai molo
so tarpasingot be, pinsangon ma Lam marnipis do haporseaon bahenon ni
juji, ala marojahan tu nasib dohot sibaran do halak na mangulahon
sisongon i.

Hinaroa ni parjujion, i ma na sai holan
mangalului pangomoan, alai rugi halak dibahen, mate ma harohaon dohot
panghilalaan na marsiurupan. Siluluan do pangomoan na tingkos i marhite
haporseaon di ulaonniba (Luk. 19:1-7), huhut ingkon adong roha na
marpanarihon di dongan jolma (1 Kor. 12:14 – 16).

2. Pamunu.

Sitingtingon do bali sian Huria angka
ruas sibunu jolma dung adong tangkas haputusan ni pengadilan jala
diparhatutu na binahenna i tu parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut
manangianghon asa disolsoli parulanna i gabe muba rohana jala unang
madabu tu pandelean.

Na boi do jaloon nasida mulak tu huria
molo dung torang panolsolion dohot hamubaon ni rohana mangihuthon
panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan hurungan ibana.

3. Parmabuk dohot parganja.

Sipasingoton jala sipinsangon do
parmabuk dohot parganja, narkotik, morpin dohot angka na suman tusi.
Sisosoan do dohot natorasna dohot keluargana laho marmahani dohot
mangubatisa. Manghorhon mara na balga do molo masa parmabuhon (1 Tim.
3:3) dohot parganjaon. Torus do angka halak sisongon i gabe hatagian,
ormus, ndang boi sonang rohana, ndang diantusi be mulaulaon, ai nunga
disegai dirina. Ndang hot be panatapanna, tunduk ma ngoluna tu halilian
ni rohana sandiri, boban ra dokdok nama mandondoni rohana jala lupa di
uhum hasintongan (Poda 31: 4:6).

Sipabalion do ruas naung tangkas tarboto
sigadis ganja, narkotik, morpin, dohot angka na suman tusi, dung adong
keputusan ni pengadilan negeri.

HAJONGJONGAN MARADOPHON PARUGAMO NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
Siradotan ni Huria do manjaga kerukunan antar umat beragama,
maradophon parugamo na asing di bagasan negaranta na berdasarkan
Pancasila. Marhite i boi sumonang hita manghobasi ulaon Huria dohot
manghatindanghon haporseaonta. Dipatandahon i do huhut na adong jaminan
kebebasan beragama dohot jaminan keagamaan di negaranta. Siingotonta do,
asa boi tongtong jumpang ngolu ni Huria na marpanindangion di tonga ni
negara.
Ndang jadi lapathononhon hata “kerukunan umat beragama” tu
pangantusion “dos do sude ugamo i”. Ai tong do marsihohot hita di
haporseaonta, holan di bagasan Jesus jala marhite Ibana haluaon,
hasintongan dohot hatutuon i (Ulaon 4: 12; 1 Kor. 3: 11; Joh. 14: 6).
Siingotonta do hajongjonganta di angka upacara nasional, paboa na
halak Kristen do hita, na tongtong marsihohot di bagasan pangoloion tu
Kristus Raja ni angka raja jala Tuhan ni angka tuan (Rom 13: 17; 1 Tim.
2: 2; Ulaon 5: 29; Pangk. 19:16). Asa di na martangiang hita, i ma
tangiang ni sada ruas ni Huria di sada negara na mangokui ugamo Kristen,
songon sada ugamo na niokuan ni negara Pancasila. Jala ingkon tangkas
do hita martangiang di bagasan Goar ni Jesus Kristus, Ulu ni Huria i.
Sitingtinghonon do na so ruas be ianakhon ni Huria na “kawin
kontrak” dohot na holan “kawin catatan sipil” dohot boru manang anak
sian parugamo na asing, ala ndang pangantoi Huria di parbagasonna i (1
Kor. 7:12-13 + 39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung adong
pangidoanna tu parhalado jala dung jolo marguru.
Huria na mamulik do etongon punguan na manimbil sian HKBP, saleleng
so diokui HKBP nasida songon sada huria. Tarjalo do masuk tu
Hurianta ruas ni huria na so maralo haporseaonna tu haporseaonta,
marhite na mamboan surat hatorangan.
Ala holan mangondolhon sabagian poda na dapot di Bibel i do angka
bidat, sipinsangon do ruas ni Huria na laho mangihuthon bidat i. Ala ni i
do ndang diokui HKBP hajongjongan ni bidat di ngolu haporseaon.
PANIMPULI

Asa naeng tongtong mangolu di Huria i
roha na marmahani, songon tangkas ni pamodaion di angka na olo tu
hadaulaton tu Debata, ingkon songon i ma tangkas ni paminsangion di
angka na so olo tu hangoluan, asa unang adong na mago, ala so ada
sipaingot, jala unang marsapata nasida tu Huria i.

Dipabangkit do angka partohonan di Huria
i laho mangulahonsa songon parmahan, ndada songon panguhum sambing.
Diingot ma Hata na tarsurat i : “Ia ho anak ni jolma ! Nunga hupabangkit
ho bahen siparmahan halak Israel, dibahen i sai tangihon ma hata na
ruar sian pamanganku, angka sipatolhasonmu palumba nasida sian ahu. Molo
hudok tu parjahat i : ingkon mate ho, hape ndang dipalumba ho ibana,
jala ndang diapoi ho ibana tumundalhon dalanna na jahat i, asa dapotan
hangoluan ibana nian; sai na mate do nian parjahat i di bagasan
hajahatonna, alai sian tanganmi do partungguhononku mudarna. Alai anggo
dipalumba ho do parjahat i, hape ndang olo ibana tumadingkon hajahatonna
i dohot dalanna na jahat i, mate di bagasan hajahatonna ma ibana, alai
malua do anggo tondim”. (Hesekiel 3: 17:l9).

Huhut tapahusorhusor na nidok ni Tuhanta
Jesus, ai nunga dipasahat anakhinsu ni banuaginjang tu HuriaNa i, asa
dipabali angka na so olo paubahon rohana, ai ninna do : “Hulehon pe tu
ho anakhinsu ni harajaon banuaginjang i : Nasa na niihotanmi di tano on,
na tarihot ma i nang di banuaginjang; jala nasa na pinaluam i di tano
on, malua ma i nang di banuaginjang” (Mat. 16:19). Didok Tuhan Jesus
dope : Jalo hamu ma Tondi Parbadia ! Molo disesa hamu dosa ni manang
ise, naung sesa ma i; molo dipahot hamu dosa ni manang ise, hot do i”.
(Joh. 20: 22b:23).

Share this: